TONDENDI Ritus

TONDENDI Ritus

Antiquis in usu non fuit, qualis hodie ad ornatum viget. Namque et Romani comam alebant, unde incomptis Curius capillis, apud Horatium, l. 1. Od. 12. v. 41. Intonsus Cato, apud Eund. l. 2. Od. 15. v. 11. barbatus Rex, apud Iuvenalem, Sat. 4. v. 103. capillatus Consul, apud Eund. Sat. 5. v. 30. intonsus Numa, Ovid. Fastor. l. 6. v. 264. ac paulo clarius de Catone, Lucan. l. 2. v. 375.

Intonsos rigidam in frontem descendere canos

Fassus erat, maestamque genis increscere barbam.

Et Graeci capillos demittebant, hinc καρηκομόωντες Homero dicti; ac Lex illa celebris apud Aristorelem, Rhetor. l. 1. Crinitus servile officium subire non potest. Interque Scriptores convenit, utriusque gentis huius ritu ingenuos fuisse capillatos. Petronius, Satyr. Vidimus senem inter pueros capillatos ludentem pilâ, Martialis passim, l. inprimis 10. Epigr. 62. v. 1.

Ludi magister, parce simplici turbae,

Sic te frequentes audient capillati, etc.

Idem legimus de Gallis, quos Claudianus cum Sicambris confundit: Unde Regalis capillitii ius, qpud priscos Francos. Fr. Hottomannus, in Francogall. c. 9. Certe omnes Galiae Reges usque ad pipinum Caroli M. Patrem, longis capillis semel in anno conspiciebantur, Comitibus Regnum administrantibus, P. Faber Saniorianus, Semestr. l. 2. c. 20. Cuius rei originem tradens Ado Viennensis, Chron. aet. 6. Post Pharamundum, inquit Franci Chlodionem filum eius sibi Regem statuunt: abhinc Franci, in Thoringorum finibus, habitantes, crinitos Reges habere coeperunt. Gothos non minus capillos promisisse, Procopius docet, l. 4. Vide quoque Cassiodorum, l. 4. Ep. 49. et Sidonium, l. 1. Ep. 2. Unde edictum Theodorici Regis, c. 195. Quemlibet ut capillatorum tertio fuisse conventum, etc. Iidem proin Crinigeri Patres, Claudiano de bello Getrico, v. 481. De Hunnis item Incertus Poeta, sed antiquus, Anthologiae l. 4. c. 4. Epigr. 16.

Α῎λλον ἀκειρεκόμας Α᾿βάρων ςρατὸς ἔκποθεν Ι῎ςρου,

Κείρας ἐκ κεφαλῆς βόςρυχον ἀνςαλέης.

De Britannis, ante henricum Regem Theodosius Clainus, Hist. Brit. l. 3. Hernricus coman in hac Insul. Princeps barbamque totondit, eiusque excmplô dicti Angli, quia suâ memoriâ capillô promissô fuerant, omnes confestim tondebantur. Ut alios omittam. Vide quoque supra Capillati, it. Criniti. Contra Setvi tonsi incessêre; Unde detonsa iuventus, apud A. Persium, Sat. 3. v. 54. et interogatio Comici, in Avibus,

Δοῦλος ὢν κόμην ἔχεις;

Servus cumsis, portas comam?

Proin, triumphati Duces, in servitutis sinum, tonderi quoque soliti: Quô pactô Eruditi interpretantur Africam tonsam, apud Propertium, l. 4. Eleg. 12. v. 38. captivos Germaniae crines, apud Ovidium, Amor. l. 1. Eleg. 14. v. 45. detonsam Sicambriam, apud Claudianum, l. 1. in Europ. v. 383. etc. Itaque homines ingenui, liberi ac nobiles, capillum olim non exuebant, nisi urgente maximô periculô: uti de Lacedaemoniis docet Plut. in Lysandro, Quoties adire vitae periculum volunt, comam detondent. Petronius Satyr. Notavit sibi ad Lundam Tonsorem intempestivo inhaerentem ministerio, exsecratusque omen, quod imitaretur naufragorum ultimum votum, in cugile reiectus est. Unde colligimus, eos qui salvi e naufragio emersissent, caput totondisse. Vide Iuvenalem, Sat. 12. v. 81. ex voto. Quemadmodum et, qui in peregrinationem longinquam aut expeditionem proficiscebantur, capillum alicui Deo devoverant, cui reduces

detonsum consecrabant; Quem usum primus observavit Hadr. Turnebus, Adversarior. l. 22. c. 28. Hinc Val. Flaccus, Argonautic. l. 1. v. 378.

Tectus et Eurytion servato colla capillo,

Quem Pater Aonias reducem tondebit ad aras.

Vide quoque Papinium Statium, Theb. l. 6. v. 608. et seqq. Imô non Adolescentes tnarum, sed et Virgines id factitare solitae sunt, ποταμοῖς ἢ θεοῖς, fluminibus aut Diis, capillos suos consecrantes, Lucian. in Syria Dea, Iul. Pollux, l. 2. c. 35. num. 5. Homerus, Il. ψ. Eustath. Alii. Quod votum concipiebatur interdum statim ab ipsa nativitate, depositô pro more in terram natô. Tertull. de Anima, c. 40. sed hac de re supra actum passim. Porro in luctu Graeci πλόκαμον seu βόςρυχον tondebant, eumque vel tumulo eius, quem lugebant, imponebant, vel coniciebant in ignem: quod Caracallam quoque in funere Festi fecisle, docet Herodian. l. 4. c. 8. Et hoc appellabant πένθιμον κουρὰν, et ςενοκωκύτους τρίχας, et τομαῖον βόςρυχον et καράτομον χλιδην`, et ἀπαρχὰς τῆς κόμης. Neque, id a viris solum, sed et a feminis factum: Unde, in funere Clytemnestrae, Electra ad helenam cincinnis suis parcentem, Ε῎δει, inquit, τοὺς κατ᾿ ἀλήθειαν θρηνοῦντας πάντα τὸν πλόκαμον τέμνειν, Oportebat vere lugentes totum radere capillum. Macedones quoque tonsi lugebant, Arrian. de Reb. Alex. l. 7. Unde Alexandrum defunctum Sisygambis, Darii mater, hôc ritu prosequuta est, apud Curtium, l. 10. c. 5. Ut Patroclum Achilles, apud Homer. Il. ψ. Polydorum et Pallantem sui, apud Virgilium, Aen. l. 3. v. 65. et l. 11. Imo, in funere Hephaestionis, cum dolorem ferre non posset Alexander, equos quoque et mulos omnes tonderi urbiumque circumiacentium propugnacula deici evertique iussit, teste Plut. in eo. etc. Stoici porro totô capite atque etiam vertice deradebantur, hinc ἐν χρῷ κουρίαι. Cum elegantiores Graeci et palaestrici, in orbem tonde rentur, hinc περιτρόχαλα κείρεςθαι dicti. Quomodo et pueri delicati soliti circumtonderi, Sueton. Aug. c. 45. et meretrices, Hesych. Coronam Latini vocabant huiusmodi capillaruram seu extremum hunc crinium ambitum circumtonsum, Graeci ςεφάνην καὶ περίδρομον. Circumtonsi enim, in orbem tantum tonsi, verticem intonsum gerebant: coeterum quâ parte tondebantur, iuxta cutem rasi: quos hinc ςκαφιοκούρους quoque Eustathius appellat. Idem namque ςκαφίον et περιτρόχαλον, uti docet pluribus Not. ad Tertullian. de Pallio, c. 4. Salmasius etc. Vide quae supra dicta, ubi de Capillis, Capite, Circumtonsis, Coma, Palaestricis Iuvenib. Radendi ritu, alibique passim, nec non quae infra addemus, voce Tonsor, item Tonsura.